Pamela Leończyk
Biały szum
w ramach rezydencji artystycznej
Wernisaż on-line
16.09.2020 / 18.00
Centrum Aktywności Twórczej w Ustce
https://www.facebook.com/baltic.gallery.art/videos/1047756085658904
W najnowszej realizacji „Biały szum” Pamela Leończyk porusza problemy kryzysu klimatycznego tworząc kameralną opowieść o wodzie i prawdopodobieństwie stopniowego zanikania dostępu do niej. Tematy dotyczące ekologii i antropocenu są aktualnie eksplorowane przez wielu artystów tworzących post – apokaliptyczne narracje. Ale to przecież artyści przyjmując role antropologów i aktywistów, powinni sięgać po niepokojące i aktualne tematy, wizualizować tezy naukowe nawet jeśli odzew ze strony widza będzie skazany na potencjalną porażkę. Coraz częściej dostrzegalny jest zwrot w myśleniu o środowisku, ale nie w działaniach na jego rzecz. Kryzys klimatyczny jest problemem definiującym współczesność, a aktywna lub bierna postawa artysty wobec niego może mieć również charakter polityczny.
Projekt „Biały szum” powstał w Centrum Aktywności Twórczej w Ustce w ramach programu rezydencji artystycznych. Był kontynuacją rozpoczętej pracy artystki nad tworzeniem spacerów po wirtualnej rzeczywistości jako jedynym możliwym kontakcie z naturą w niedalekiej przyszłości, u progu zagłady klimatycznej. Koncepcja projektu powstała w czasie skupienia uwagi mediów na niebywałej skali pożarach w Australii i pierwszych symptomach rozprzestrzeniania się epidemii Covid-19. Artystka zaczęła snuć tezę o potrzebie bycia przygotowanym na najgorsze, z perspektywy człowieka będzie to brak dostępu do wody pitnej.
Pamela Leończyk jest reżyserką teatralną. Tematami które ją interesują są odmienność i oddanie głosu wykluczonym i zapomnianym. Artystka wychodzi poza ramy specyfiki teatru szukając środków wyrazu wśród sztuk wizualnych. Tworzywo jakim są aktorzy zamienia na materię martwą. Głównym bohaterem jej realizacji jest woda, a konkretniej wyobrażenia o niej wywołane sztucznie jako substytuty wspomnień. To światło nadaje jej właściwości i specyfikę. Jednym z elementów realizacji jest film przedstawiający topniejącą kostkę lodu. Proces zachodzi bardzo powoli, ale z perspektywy globalnej jednak za szybko. Filmowi towarzyszą zapisy rozmów z mieszkańcami Ustki i turystami o przyszłej formie świata bez wody. Odkrywamy jej bogactwo, gdy powoli ją tracimy i może stać się dla nas coraz bardziej destrukcyjna. Tereny nadmorskie mogą niebawem zostać zalane w wyniku topnienia lodowców, a wieczna zmarzlina uwolnić do atmosfery ogromne pokłady dwutlenku węgla i nieznanych patogenów.
Instalacji towarzyszą obiekty będące gipsowymi odlewami fragmentów ciała artystki pokrytymi brokatowym popiołem. Przypominają odlewy ciał ofiar wybuchu wulkanu w Pompejach przedstawiające pozy w momencie katastrofy. Artystka ukazuje podobne grymasy twarzy, ale w tym przypadku dodaje element estetyzacji. Projekcja morza z wymownym tekstem „Popatrz na twarz w tafli wody” zmusza do refleksji nad dalszym stanem naszej planety. Przestrzeń white-cube’a napełniona została opowieściami o wodzie, ale bez wody.
Biały szum jest cichym, jednostajnym dźwiękiem przestającym być słyszalnym przez swoją powtarzalność i częstotliwość występowania. Artystka porównuje go do procesu rozprzestrzeniania się wielokrotnie powielanej informacji o zagładzie związanej ze zmianami klimatycznymi. Informacje są tak często powtarzane przez naukowców w mediach, że w konsekwencji ludzie banalizują je i przestają słuchać. Topniejące lodowce są odległe. Stojąc na brzegu morza i parząc w dal dostrzegamy piękno zachodu słońca, a nie możliwość zalania w wyniku podnoszenia się poziomu oceanów.
Artystka zastanawia się czemu ludzkość wiedząc o katastrofie klimatycznej nie stara się jej zapobiec i nie myśli o przyszłości następnych pokoleń. Ludzie dążąc do rozwijania swoich zdolności i umiejętności, przekraczania kolejnych granic zapominają, że najważniejszą substancją jest woda, coś czego istnienie zawsze było oczywiste.
Realizacja Pameli Leończyk przypomina cykl prac Olafura Eliassona „Ice Watch” („Lodowy zegar”) polegający na ustawianiu w różnych miejscach publicznych ogromnych brył topniejącego lodu i oczekiwaniu na ich zniknięcie. Artystka pokazuje nam podobne projekcje, ale z komentarzem ludzi, których nadchodząca katastrofa najprawdopodobniej dotknie bezpośrednio. (Weronika Teplicka)
Pamela Leończyk – Pamela Leończyk – reżyserka, performerka, autorka instalacji performatywnych. Studiuje reżyserię teatralną na warszawskiej Akademii Teatralnej. Absolwentka Wiedzy o Teatrze oraz Performatyki Przedstawień na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Stypendystka Laboratorium Nowego Teatru organizowanego przez Teatr Nowy Proxima w Krakowie. Laureatka Stypendium Twórczego Miasta Krakowa 2020. Laureatka Międzynarodowego konkursu na realizację instalacji artystycznej ANIMATUS. Rezydentka programu „Doświadczanie zmysłami” organizowanego przez Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”. Jej prace artystyczne były pokazywane podczas festiwalu FIST w Belgradzie. Jej spektakl “ciało proces” został nagrodzony Grand Prix na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Niezależnych OFTeN. Spektakl „Mironlandia” z udziałem Powstańców Warszawskich, który reżyserowała w tandemie z Aleksandrą Skorupą został zakwalifikowany do festiwalu The Best Off na najlepszy spektakl nieinstytucjonalny. Uczestniczyła w projektach międzynarodowych organizowanych przez Platform European Theater Academy w Cesis (Łotwa), gdzie zrealizowała spektakl site-specific “Free the monument”. W Salzburgu we współpracy z grupą reżyserów europejskich przygotowała spektakl “Poor Rich Europe”. Laureatka stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Suwałki.
