Natalia Czarcińska
Jerzy Muszyński
Dorota Tarnowska-Urbanik
WSPÓLNE GESTY
kurator / Roman Lewandowski
Wernisaż
12.01.2023 /18.00
Centrum Aktywności Twórczej w Ustce / ul. Zaruskiego 1a
Po wernisażu odbędzie się panel dyskusyjny z artystami nowo otwartych wystaw:
Bianką Rolando, Natalią Czarcińską, Dorotą Tarnowską-Urbanik i Jerzym Muszyńskim
Wystawa
12.01 – 21.03.2023
Galeria Kameralna w Słupsku / ul. Partyzantów 31a
Baszta Czarownic w Słupsku / al. F. Nullo 8
Wystawa „Wspólne gesty” ma stanowić artykulację myślenia dialogicznego artystów, którzy na co dzień związani są z Uniwersytetem Artystycznym oraz Galerią Szewską w Poznaniu. Ekspozycja w zamierzeniu ma być próbą przyjrzenia się idei wspólnotowości, a poczynione przez artystów „wspólne gesty” mają być prezentacją „przeczuwanego” przez nich wspólnego mianownika. (Roman Lewandowski)
***
„Wspólne gesty” są rezultatem naszej współpracy, której początki sięgają 2019 roku, kiedy to skupiliśmy się wokół Galerii Szewska 16 jako jej zespół kuratorski. Wspólna praca nad programem wystawienniczym, będącym wypadkową naszych osobowości, okazała się nierozłączna z wzajemnym odkrywaniem naszych indywidualnych postaw twórczych, co w pewnym momencie naturalnie przerodziło się w inicjatywę auto
kuratorską. Jest ona przy tym najpełniejszą egzemplifikacją naszego programu kuratorskiego, w którym deklarowaliśmy, że „bliskie jest nam rozumienie galerii nie tylko jako przestrzeni wystawienniczej, ale przede wszystkim jako pola doświadczania i eksperymentu, galerii jako laboratorium, przestrzeni typu ‘project room’, w którym „każda wystawa byłaby ‘przygodą’ nie tylko dla zaproszonych artystów, ale także dla
nas. Wspólna praca kuratorska zamieniła się we współpracę artystyczną, a prezentowana wystawa jest jej drugą odsłoną. Tytułowymi ‘gestami’ zdejmujemy z siebie kulturowy przymus nazywania. W naszym założeniu „Wspólne gesty” nie są wystawą problemową, ale wystawą-problemem. Nie są odpowiedzią na postawione wcześniej zagadnienie, ale jego odkrywaniem przez artykulację jedynie przeczuwanego mianownika naszych aktywności i stwarzaniem warunków dla jego wyłonienia się z ‘formy’. Jego werbalizacji unikamy celowo, oddając pierwszeństwo „myśleniu wzrokowemu” i intuicji, rozumianej jako wymykającej się konceptualizacji wiedzy. Nie tyle boimy się nazwania, co otwieramy się na nienazwane, uobecniające się w rejestrach sprzed podziału na formę i treść. Czy w praktyce kuratorskiej czy artystycznej, bliskie jest nam działanie, w którym sensy nie zawsze są projektowane a priori, ale ujawniają się dopiero w procesie. Przystępując do pracy nad wystawą nie umówiliśmy się na konkretny „temat” (zakres problemowy), ale raczej skonstruowaliśmy pewną ramę formalną, której główną osią stała się architektura obu galerii i ich specyfika (site-specificity). W jej ramach próbowaliśmy zbudować pewną „narrację” za pomocą rozłożenia „ciężarów” kompozycyjnych wystaw jako całości, mając na uwadze walory, które każde z nas jest w stanie wnieść do ich całościowego kształtu. Z czasem dookreślaliśmy skalę środków wyrazu (inną dla obu przestrzeni), z czego zaczął wyłaniać się wspólny mianownik semantyczny, który z konieczności nazwania można by określić jako „figury niemożliwe”. (Natalia Czarcińska, Jerzy Muszyński, Dorota Tarnowska-Urbanik)
***
Zarówno sposób pracy nad wystawą / wystawami, jak i wyłaniający się z niego „temat” ujawniają się wyraźnie w działalności Jerzego Muszyńskiego. Od kilku lat realizuje on cykl … (nieoznaczone), w którym już w samym tytule wchodzi w polemikę z kulturowym przywiązaniem do dopowiadania obrazu tekstem. Jak sam mówi coraz bliższy jest mu pogląd J-L. Mariona, że „dzieło sztuki […] przedstawia tylko samo siebie”, a „jeśli mówi, to wyłącznie, że jest” ( M. Blanchot). Intuicje te wyrażają się w użytych przez artystę środkach, służących w jego zamierzeniu „uobecnianiu jakości z pogranicza reprezentacji oraz ewokacji emocji ukrytych pod powierzchnią widzialności”. Lustrzanością czarnego szkła próbuje on opowiedzieć o powierzchowności obrazowania (generowanego przez mózg, który sam nigdy nie „ujrzał” światła dziennego) i paradoksie obrazu, który w swoim fundamentalnym wymiarze „zasłania” obiektywną rzeczywistość. „Figura niemożliwa” przyjmuje tu postać demistyfikacji możliwości poznawczych wzroku, który „można porównać do laski niewidomego” ( M. Merleau-Ponty).
U Doroty Tarnowskiej-Urbanik „figury niemożliwe” odwołują się do konstruktów społecznych, w których koegzystują odmienne światopoglądy. Zagadnienie to wybrzmiało dotychczas w „Ćwiczeniach z kartografii” (2022) przybierających formę (znanej z nomenklatury cyfrowej) chmury, w której centralne miejsce zajmuje bezideowość. Mglistej strukturze mapy na ścianie towarzyszył Skorowidz światopoglądów (2022), w którym alfabetyczne uporządkowanie dostępnych na ścianie opcji było niepozbawionym ironii komentarzem, „obnażającym” umowność przypisanych pojęciom porządków. Zbliżony charakter posiadają Przypisy (2015), będące refleksją nad pojęciami obecnymi w dyskursie publicznym. Ułożone w formie krzyżówki słowa tworzą efemeryczny notatnik, zbiór postaw prezentujących odmienne poglądy na politykę, religię, kulturę i edukację. Wyszyte pojęcia układają się w pluralistyczny obraz, symbolicznie scalający spolaryzowane postawy. Podobny zabieg został wykorzystany w Esejach o prawdzie (2020), książce artystycznej, w której cytaty dotyczące odmiennego rozumienia kategorii prawdy splecione zostały we wspólną „publikację”. W oparciu o cytaty stworzony został też Projekt: człowiek (2016). Wykorzystano w nim wycinki z czasopism o profilu psychologicznym, w których artystka tropiła sprzeczne ze sobą treści.
U Natalii Czarcińskiej „figur niemożliwych” doszukać się można w procesie ciągłego rozmywania granic obrazu. Artystka przygląda się medium wystawy jako ramie dla postrzegania i myślenia o sztuce. Jak sama mówi, montując tymczasowe instalacje złożone z obrazów, fotografii oraz przypadkowo odnalezionych fragmentów i skrawków, „wychodzi poza krawędź z didaskaliami i działa na marginaliach”. W najnowszych pracach posługuje się ikonografią z podręczników nawigacji morskiej, która „pozwala wyznaczyć bezpieczny kurs, ale może także być punktem wyjścia dla wyobraźni; która przywodzi na myśl zarówno postaci wielkich odkrywców, jak i literacką figurę Marko Polo z Niewidzialnych miast Italo Calvino”. Cytaty literackie, które artystka przywołuje w swoich instalacjach, funkcjonują w nich jako quasi-przypisy i kolejne „linki” w szkatułkowo komponowanym meta-obrazie. Jego „ostrość” rozmywa się nam, gdy tylko próbujemy się zbliżyć.
Natalia Czarcińska / (ur. 1985 w Kaliszu)
Absolwentka kierunków: malarstwo i edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych. Od 2014 roku związana z Uniwersytetem Artystycznym im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, gdzie pracuje jako adiunktka w V Pracowni Malarstwa. Autorka wystaw i projektów artystycznych, w tym warsztatów kierowanych do różnych grup odbiorców. Współpracowała m.in. z Galerią Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu, Galerią Miejską Arsenał w Poznaniu, Fundacją Malta. Współprowadzi Galerię Szewską 16 afiliowaną przy Wydziale Malarstwa i Rysunku UAP.
Jerzy Muszyński / (ur. 1985 w Supraślu)
Artysta wizualny, absolwent Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu na Wydziale Malarstwa (2011). Doktor sztuki (2019), związany z Uniwersytetem im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, gdzie obecnie pracuje jako adiunkt w Pracowni Malarstwa w Architekturze oraz współprowadzi Galerię Szewską 16 afiliowaną przy Wydziale Malarstwa i Rysunku UAP. Mieszka i tworzy w Poznaniu. Więcej informacji: jerzymuszynski.art.pl
Dorota Tarnowska-Urbanik / (ur. 1982 w Pucku)
W 2008 obroniła pracę dyplomową z zakresu grafiki warsztatowej i rysunku na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu (obecnie UAP), w latach 2007-2008 studiowała grafikę na Academy of Fine Arts w Bratysławie. W latach 2009-2013 odbyła studia doktoranckie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki. Od 2013 roku jest adiunktem w Pracowni Tkaniny Artystycznej na Wydziale Malarstwa i Rysunku Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Współprowadzi Galerię Szewską 16 afiliowaną przy Wydziale Malarstwa i Rysunku UAP.
