Wystawa / 8.04 – 26.06.2016 / Baszta Czarownic
Wernisaż:
7 kwietnia 2016, godz. 17.00
Baszta Czarownic / al. F. Nullo 8 / Słupsk
(fotorelacja / Adam Mroczek)
Dokumentacja
[EasyGallery key=’33’]
Zły sen albo potęga interpretacji
Snu nie da się przyszpilić. Z natury jest on czymś płynnym i każdy z przesuwających się obrazów podlega nieustannej metamorfozie, albowiem istnieje tylko w czasie, a nie w przestrzeni.
Jean Genet, Ceremonie żałobne
W przytłaczającej większości prac Grzegorza Hańderka, które prezentował on publicznie w ciągu minionej dekady, zdążyliśmy bezsprzecznie przywyknąć do charakterystycznej dla tego artysty estetyki, gry i antropologii miejsc quasi-urbanistycznych. Prowadzone przezeń strategie wystawiennicze, a także charakter wizualnych form i terytoriów, stały się niejako znakiem rozpoznawczym i lejtmotywem całej twórczości artysty. Można wręcz powiedzieć, że właściwie oswoiliśmy się z tym symulakrycznym światem przeskalowanej „architektury”, w której próżno szukać obecności człowieka. Jednak najnowszy projekt Hańderka wykracza poza grafikę i ujawnia ewidentnie nowe ślady oraz tropy, a – co więcej – zaskakuje też cały jego dyskurs wizualności. Poruszające i zadziwiające dla tego artysty obszary emotywności, które prowadzą nieco w poprzek jego ascetycznej i strukturalnej geometrii. Te nowe koncepty i afekty pozwalają konstatować ludzką egzystencję już nie tylko w wymiarze alegorycznych figur rozbłyskujących pomiędzy powidokami i fantazmatami artysty. Są to bowiem – jak sam przyznaje – porzucone emocje, które kiedyś zlokalizowane zostały w równie porzuconych roślinach domowych. Warto dodać, iż takie floryczne ornamenty możemy już odnaleźć w starszych – zdecydowanie bardziej klasycznych – cyklach graficznych Grzegorza Hańderka, tyle że ekosystem ten istniał samorodnie i nie potrzebował właściwie człowieka. Był to – można rzec – post-apokaliptyczny świat, być może inspirowany futurologicznymi narracjami i antycypacjami, których źródło tkwi w literaturze czy socjologii.
Na wystawie Zły sen genealogia swe toksyczne soki czerpie jednak z egzystencji, której – jak wyjaśnia autor – „mamy prawo się bać” i – co więcej – „to nas musi boleć”, gdyż kolejny „dzień będzie krótszy od najdłuższego w roku”… Stoimy wobec trwogi i zapętlonego czasu, który kiedyś linearnie „parł do przodu”, a dziś – jak sugeruje Zygmunt Bauman – „nie ma swego kierunku”. Nasza niepewność, dotycząca m.in. zawieszenia bądź (nie)możności komunikacji, jest tym bardziej jeszcze wzmocniona o lęki generowane przez wieloznaczność i niestabilność rzeczywistości społecznej, w jakiej przyszło nam żyć. Hańderek jednak przede wszystkim koncentruje się na pojedynczej i zatomizowanej egzystencji, która jest prezentowana z perspektywy przenikających się herezji – jawy i snu. Komponenty te – jakkolwiek są strukturalne i archetypiczne dla człowieka w ogóle – w tym przypadku przefiltrowane są przez indywidualną biografię. Ekspresjonistyczne bio i minimalistyczna, niemal monochromatyczna grafia konstytuują topograficzne współrzędne w archipelagu Złego snu, w którym widz może poczuć się poniekąd jak w onirycznej opowieści pełnej trików i ułud. Jednak ponieważ sen ten nie przynależy do porządku wirtualnego świata, lecz jego „mięsność” i „krwiobieg” są najwyraźniej przypisane konkretnej historii i konkretnemu ciału, otwiera on – jak każda antyczna dramma – swój katartyczny potencjał. Obraz – jak konstatował Geoffrey Hartman – podobny jest do snu – „nie jest święty, ale święta jest potęga interpretacji”… Dlatego projekt Hańderka można sytuować w dziedzinie psychoanalizy i obrazu i epitafium…
Roman Lewandowski
Grzegorz Hańderek – ur. 1977 r. z Zabrzu, absolwent Instytutu Sztuki w Cieszynie, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach (dyplom z wyróżnieniem w 2003 roku w Pracowni Wklęsłodruku prof. Jana Szmatlocha); w 2005 roku sfinalizował przewód doktorski w dyscyplinie artystycznej: grafika, w roku 2011 uzyskał stopień doktora habilitowanego; od 2011 roku prowadzi Pracownię Interpretacji Literatury na Wydziale Artystycznym ASP w Katowicach; w latach 2006 – 2013 – praca w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Raciborzu, gdzie wykłada rysunek i grafikę; w latach 2008-2012 – dziekan Wydziału Artystycznego Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach; od 2012 roku – prorektor ds. studenckich Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
Wybrane wystawy indywidualne:
The Other Way, Kraków, 2004; Plakaty, Klub Fanaberia, Bytom, 2005; ”Metropolie – Nekropolie”; Pejzaże pamięci, Muzeum Sztuki Współczesnej, Mińsk, Białoruś, 2007
Wybrane wystawy zbiorowe:
Fax Art – Life and Peace, Ogaki Poster Museum, Japonia, 2002; 5. Triennale Grafiki Polskiej – Katowice, 2003; 13. Międzynarodowe Biennale Grafiki – Warna, Bułgaria, 2005; Międzynarodowe Triennale Plakatu, Toyama, Japonia 2006; Międzynarodowe Biennale Plakatu, Lahti, Finlandia, 2007
Nagrody:
I nagroda III Międzynarodowego Konkursu Graficznego na exlibris drzeworytniczy i linorytniczy im. Pawła Stellera, Biblioteka Śląska, Katowice, 2002; II nagroda i srebrny medal Satyrykonu, Legnica, 2006; Grand Prix 6. Triennale Grafiki Polskiej, Katowice, 2006.
