Wernisaż: 11 kwietnia 2014, godz. 19.30

Centrum Aktywności Twórczej, Ustka

Wystawa będzie czynna do 24 maja 2014 r.

PIĄTY ELEMENT

Jest 118 chemicznych pierwiastków – tak brzmi werdykt na dziś. Ale kiedyś wszechświat składał się tylko z czterech podstawowych pierwiastków. Człowiek też się w nie wpisywał. Wywodził się z ognia, wody, powietrza lub ziemi. Przynależność do któregoś z tych pierwiastków, czy raczej sił natury określała jego temperament. Co więcej – wobec żywiołów ludzka istota pozostawała bez szans. Na pozór, dzięki osiągnięciom nauki i techniki, opanowaliśmy te moce: przepływamy oceany, unosimy się w przestworzach, zwalczamy ogień, drążymy tunele… Wierzymy, że pokonaliśmy potęgi natury. I że w naszych rękach jest los.

Nauka, dając nam możliwości częściowego ogarnięcia, a nawet wpływu na strukturę świata, ciągle jednak nie potrafi objaśnić fenomenu jego powstania. Teorie: Wielkiego Wybuchu, Strun, Względności, choć poparte matematycznymi modelami, częściowo fizycznie sprawdzalnymi (np. w zderzaczu hadronów), są wciąż intuicyjnym poszukiwaniem dróg rozwiązania tajemnicy, nie zaś jej wyjaśnieniem. Ta intuicja łączy naukowców i artystów. Jedni proponują rozwiązania akceptowalne racjonalnie, drudzy – emocjonalnie.

Sztuka, w moim pojęciu to forma medytacji prowadzącej do odkrycia struktury świata i tajemnicy bytu. Próbuję ją zobrazować w malarskim cyklu „Żywioły”, w którym jedną z wizualnych inspiracji stanowią m.in. dokumenty z eksploracji kosmosu. Świadomość nieskończoności wszechświata, w tym istnienia „wszechświata we wszechświecie” (vide: czarne dziury) każe zachować pokorę wobec współtworzących go żywiołów. Każdy z nich (a człowieka pojmuję jako piąty żywioł) nieujarzmiony niszczy, uspokojony daje życie i możliwość jego przetrwania.

Spośród czterech żywiołów ogień i powietrze to pierwiastki męskie, a ziemia i woda żeńskie. Stąd już tylko krok do narodzin życia, którego istnienie zawdzięczamy kolejnemu żywiołowi. To właśnie piąty element – człowiek.

Ewa Pełka

Ewa Pełka – polska malarka, profesor malarstwa w Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. Studiowała w latach 1972-1977 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; dyplom w pracowni prof. Jana Tarasina, aneks z tkaniny w pracowni prof. Zbigniewa Gostomskiego. W latach 1992-1999 pracowała w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Od 1999 r. pracuje na stanowisku profesora w Instytucie Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. W 2003 r. otrzymała tytuł profesora zwyczajnego. Tworzy i mieszka w Warszawie.

Ewa Pełka należy do grona najwytrawniejszych artystek na polskiej scenie malarstwa. Jej twórczość o znamionach ponadczasowości i egzystencjalnego przesłania, jest pełną spokoju i ciszy opowieścią o pejzażu jako naturalnym środowisku człowieka. Krajobraz Ewy Pełki – widziany z lotu ptaka – przybiera formy bliskie zgeometryzowanej syntezie natury. Jej ogromne płótna, w kształcie panoramicznego prostokąta, malowane są po mistrzowsku, precyzyjnie, z wielką dbałością i wyczuciem koloru. Obrazy malarki weszły już do kanonu polskiego malarstwa współczesnego, są rozpoznawalne i nie da się ich z niczym innym pomylić.