Jacek Rykała
|
wernisaż: 4 września 2009, godz. 18:00
Wystawa będzie czynna do 16.10.2009.
Kurator: Roman Lewandowski
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Na wystawie „tableau... mowa wygnana” prezentowane są prace Jacka Rykały, Andrzeja Tobisa oraz Ireneusza Walczaka. Ci trzej artyści od lat związani są ze Śląskiem. Wszyscy też pracują na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Jakkolwiek ich twórczość koncentruje się przede wszystkim na malarstwie, w dorobku Rykały, Tobisa i Walczaka znaleźć możemy także prace przekraczające ograniczenia tego medium i łączące technikę fotografii, grafiki oraz instalacji. Z kolei istotnym elementem ich świata przedstawionego jest topografia miejsca i odwołanie do czasu. Lokalność, marginalność i peryferyjność śląskiej przestrzeni widzialności zostaje jednak w tych pracach przekroczona. W prezentowanych na wystawie pracach artyści ci odwołują się – mniej lub bardziej bezpośrednio – do idei sztambucha, biogramu czy opowieści paradokumentalnej. Ponieważ jednak ich prace nie stanowią prostego odzwierciedlenia historii, można traktować je również jako formę wizualnej gry z pamięcią. Jednocześnie stanowią one rodzaj konceptualnej strategii z medium. W rezultacie prezentowane obrazy, fotografie oraz obiekty są autorskimi próbami zuniwersalizowania pewnego lokalnego doświadczenia oraz towarzyszącego mu obrazu – zarówno portretowanych miejsc jak i samych ludzi. Powstała na wystawie narracja wykorzystuje ideę archaicznego, bo zaczerpniętego z muzeum, tableau. Można zatem powiedzieć, że jest ona próbą afirmowania i ocalenia muzealnej mowy – dziś za sprawą telewizji i wirtualnego świata raczej wygnanej ze współczesnego świata, który domaga się premier i nowinek. W tym sensie prezentacja ta jest swoistą uzurpacją, nawet jeśli odbywa się to za cenę jej podważenia i dezawuacji...
Roman Lewandowski
Jacek Rykała ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie - Wydział Grafiki w Katowicach, w 1976r. Profesor Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Prowadzi Pracownię Malarstwa.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Jacek Rykała jak przez szkło powiększające przybliża nam mikrokosmos Śląska. Z pokruszonych przez czas drobin krajobrazu przywołuje pamięć o losach taj ziemi, o trudnej egzystencji jej mieszkańców. O dramatyzmie skromnej i zarazem bogatej kultury miejskiej, kultury niemych, zazwyczaj wielkich ośrodków przemysłowych. Rykała z pełną powściągliwości pasją szuka poezji w śladach bytowania ludzkiego, przygląda się czule zniszczonym przez życie starym bramom, wydeptanym stopniom schodów, wyślizganym poręczom, zaciekom na ścianach, kępkom traw rozsadzających odwieczne bruki. Konfrontuje te pamiątki z brutalnymi rekwizytami codzienności, a także z melancholijnym zapisem przeszłości w starych fotografiach. Jacek Rykała w swoim wyrazistym malarstwie ewokuje magiczność ziemi, a właściwie tego molocha urbanistycznego, skrywającego mnogość ludzkiego losu.
Tadeusz Konwicki
Ważniejsze wystawy indywidualne:
1984 - Galeria O. N., Poznań;
1987 - BWA Kraków; BWA Katowice; BWA Poznań;
1988 - Galeria "Zapiecek", Warszawa;
1989 - Galeria ASP, Kraków;
1990 - Dijkstra Gallery, Amsterdam;
1991 - "Espace - Temps" Gallery, Paryż;
1992 - F-15 Gallery, Moss (Norwegia) - retrospektywa;
1993 - BWA Częstochowa; BWA Zielona Góra; "Mada" Galerie, Karlsruhe;
1994 - Galerie A, Stuttgart; Galeria "Artemis", Kraków;
1995 - "Podszepty dzielnicy Sielec" obrazy z lat 1985 - 1995, BWA Katowice;
1996 - "Podszepty dzielnicy Sielec" Państwowa Galeria Sztuki, Łódź; "Podszepty dzielnicy Sielec" Instytut Polski, Wiedeń; "Podszepty dzielnicy Sielec" Galeria "Zapiecek", Warszawa; "Podszepty dzielnicy Sielec" Muzeum Okręgowe, Toruń; Galeria Pokaz, Warszawa;
1997 - Miskolci Galeria, Miskolc (Węgry); Ecole des Beaux-Arts, Saint-Etienne (Francja);
1998 - "Lśnienie" Centrum Sztuki "Studio", Warszawa; "Kochankowie z ulicy Kaliskiej" Galeria "Zapiecek", Warszawa;
1999 - Galeria Radia Katowice; "Chłopcy z Będzina" Galeria "Czas", Będzin;
2000 - "Lśnienie" Instytut Polski, Rzym;
2001 - "Proszę zamykać drzwi" Galeria "Zapiecek", Warszawa
2002 - "Popołudnie niedzielne napięte ciszą pustych ulic i placów..." Muzeum Narodowe w Krakowie Gmach Główny
2003 - "Jacek Rykała - Bilder, obiekte, collagen" Stadtmuseum Dusseldorf, Niemcy
2004 - Teatr Śląski im.St.Wyspiańskiego w Katowicach
2005 - Instytut Polski w Bratysławie, Słowacja
2005 - "Mgła" Inspiracje żydowskie w malarstwie Jacka Rykały klub Marchołt, Katowice, Festiwal Żydowski
2005 - "Rzeczy nieważne, wydarzenia błahe" Galeria Zapiecek, Warszawa
2006 - Jacek Rykała, "Cose poco importanti arrenimente insignificanti", Galleria d'arte Polacca, Bologna, Włochy
2008 - Raj utracony ?, Wybór prac 1977 - 2007, Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Katowice
2008 - Bramy Będzina, Muzeum Zagłębia w Będzinie.
2008 - Jacek Rykała Malarstwo, wystawa indywidualna, Galeria Hortar, Tarnów, w związku z wystawą prezentacja sztuki Jacka Rykały w Teatrze im. Ludwika Solskiego w Tarnowie.
Andrzej Tobis - urodzony w Wieluniu w 1970 roku. Ukończył studia w katowickiej Filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1995 roku w pracowniach: projektowania graficznego prof. Tomasza Jury oraz rysunku prof. Jacka Rykały. Od 1996 roku jest asystentem w Katedrze Kształcenia Ogólnoplastycznego macierzystej uczelni.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Andrzej Tobis postanowił zrekonstruować ilustrowany słownik polsko-niemiecki Bildworterbuch Deutsch und Polnisch - wydany w Lipsku w latach 50. Fotografie Tobisa, wykonane na podstawie ilustracji słownikowych, nie są inscenizowane, lecz znajdowane "w terenie" - ich tłem jest przede wszystkim chaotyczny krajobraz miejski współczesnej Polski, głównie Górnego Śląska. A-Z stanowi projekt otwarty i utopijny: ze względu na swą skalę - kilkadziesiąt tysięcy haseł do "odnalezienia w terenie" i zarchiwizowania - niemożliwy do zakończenia. Jak mówi jednak Tobis, jest to wciąż konceptualizm z ludzką twarzą.
Wystawy indywidualne:
1996 - Galeria Zapiecek, Warszawa
1996 - Teatr im. Stanisława Wyspiańskiego, Katowice
1998 - Galeria TPSP "Pałacyk", Warszawa
1998 - Galeria Zapiecek , Warszawa
1999 - Galeria Brama , Gliwice
1999 - Galeria Art Nova 2, Katowice
2002 - Teraz poruszam się miastem, Galeria Kronika, Bytom/Galeria Czas, Będzin
2002 - Kobieta biegnie i wstydzi się że biegnie, Muzeum Śląskie, Katowice
2005 - Nowe miejsce, Instytut Polski, Bratysława
2006 - Nowe miejsce, Galeria Il Tempo, Bolonia/Galeria Czas, Będzin
Wystawy zbiorowe ( wybór ):
1997 - Konkurs na dzieło malarskie pod auspicjami ONZ ( druga nagroda ), Warszawa
1997 - "50 lat katowickiej Filii ASP w Krakowie", BWA Katowice
1998 - XVII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin
1998 - "180 lat ASP w Krakowie", Pałac Sztuki , Kraków
1999 - "Bielska Jesień", BWA ( złoty medal )
2000 - XVIII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin
2000 - "Schlesien anders", Galerie Sagan, Essen
2000 - "Najgroźniejsze pędzle - Obrazy na koniec wieku", Muzeum Narodowe Warszawa
2002 - Konkurs Obraz Roku 2002 Art&Business, Warszawa
2002 - Nowe Obrazy z Górnego Śląska, Instytut Polski w Pradze, Galeria Doxa, Czeski Krumlov
Ireneusz Walczak (ur. 1961) jest absolwentem Wydziału Grafiki ASP w Krakowie (oddział w Katowicach). Pracuje w katowickiej uczelni od 1988, obecnie jako adiunkt. Na bogaty dorobek artystyczny Walczaka składają się liczne wystawy indywidualne i zbiorowe, m.in.: w Lipsku, Frankfurcie, Glasgow, Amsterdamie, Berlinie, Sztokholmie oraz uzyskane stypendia i nagrody: Grand Prix Konkursu "Praca Roku" organizowanego przez ZPAP w Katowicach (1992, 2001, 2003), Grand Prix Ogólnopolskiego Konkursu "Wobec wartości" (1988), Grand Prix I Światowego Triennale Małych Form Graficznych (Francja, 1988), Grand Prix Konkursu Malarskiego im. Rafała Pomorskiego, Stypendium Jacksona Pollocka (USA, 1993).
 |
 |
 |
 |
Twórczość Walczaka przywodzi na myśl Heidegerowskie "bycie-tu-oto" i "bycie-w świecie". Chaos i zmienność sytuacji w otaczającej rzeczywistości (serie "małych pól" malowideł) zestawiona z byciem autentycznym możliwym tylko w sytuacji wyjścia poza ten nurt, "stanięcia obok" i oglądu z dystansu (postaci ludzkie z centrum kompozycji). Ireneuszowi Walczakowi udało się uchwycić jednoczesność tych perspektyw i ukazać człowieka w całym spektrum jego sytuacji egzystencjalnej. Artysta stawia w prezentowanych pracach pytanie o tożsamość, na które nie istnieje jednoznaczna odpowiedź ani wzór. Każdy sam odpowiada za własną tożsamość, za dokonane wybory, budowanie sensu życia.
Problematyka tożsamości implikuje podstawowe kwestie egzystencjalne - podejmowanie decyzji, czas, pamięć, pokazujące nieustanne trwanie procesu tworzenia siebie, ciągłego reinterpretowania własnego "ja" pod wpływem zaistniałych okoliczności. Malarstwo Ireneusza Walczaka stanowi swoistą psychoanalizę człowieka współczesnego. Obecność wizerunku ciała w twórczości artysty w dobie digitalizacji, która zdaje się je unieważniać, przypomina o jego wpisaniu w ludzką tożsamość.
Roman Lewandowski