Bałtycka Galeria Sztuki w Ustce
|
Sesja Manifestacje rozpocznie się 7 września o godzinie 16:00 konferencją prasową.
W dniach 7 - 9 września wystąpienia od godz. 18:00
Jeżeli w sztuce performances główny akcent jest położony na "wykonanie", przedstawienie, a także czasami, co jest zawarte we francuskim tłumaczeniu słowa performance - "wyczyn", to w wypadku działań Jerzego Beresia, główny akcent jest położony na "manifestacje". W tym pojęciu zawiera się sens przesłania, o które chodzi i z którym występuje w swojej idei Jerzy Bereś. To nie jest tylko wypowiedź, komunikat, To jest wołanie, nawet krzyk o "boskość aktu tworzenia", o wyzwolenie, niepodległość, o autentyzm. Bereś zaznaczył bardzo wyraźnie swoją obecność w sztuce polskiej, a w innych okolicznościach politycznych, jego postawa mogłaby zaistnieć w skali światowej, nie tylko poprzez bardzo indywidualne potraktowanie rzeźby, ale również poprzez swoje manifestacje. W nich zawierał się jego heroizm w komentowaniu rzeczywistości, a także krytycyzm, ironia i siła indywidualności.
Manifestacje Jerzego Beresia zaczęły się w roku 1968, kiedy Polska była zniewolona reżimem totalitarnym. Manifestowanie wolności i niezależności artysty miało wtedy inny wymiar i znaczenie.
Jerzy Bereś operuje symbolami, wśród nich jest też jego nagie ciało. Poprzez symbole wypowiada treść przesłania, której jego zdaniem nie przysługuje miano dzieła sztuki. Odcina się też od "performances", chociaż ja uważam, że jest jednym z najlepszych performerów na świecie, mimo różnicy zdań w kwestii statusu dzieła. Ostatnie lata nie przyniosły znaczącego postępu w dziedzinie sztuki performances, Mamy natomiast przyrost ilościowy i obniżenie lotów, a nawet pojawia się naiwne performance, pod nazwą "Jackas", więc ja też skłaniam się do opuszczenia tego nurtu, a swoje wystąpienia nazywam "utworami", przez analogię do utworów poetyckich, ponieważ pierwsi performerzy, w tym również i ja, wychodziliśmy od poezji. Można powtórzyć za Tadeuszem Kantorem - "nie lubimy tłoku".
Zdumiewającą aktualność ukazuje manifest "Akt twórczy" z 1968 roku, który był odczytywany podczas manifestacji w galerii Foksal i w Krzysztoforach, gdzie miałem zaszczyt być jednym z odczytujących.
Zbigniew Warpechowski
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
AKT TWÓRCZY I
wyzwolenie
niepodległa praca - akcja
trwały ślad
oto elementy faktu twórczego
każda forma ustosunkowania się
do istniejącej rzeczywistości
jest jej częścią składową:
apoteoza - bunt - inne
autentyczny fakt twórczy
należy do nowej przyszłej
rzeczywistości
niepodległa akcja
wyraźnie określonej osobowości
może dać gwarancję zaistnienia
świadomego faktu twórczego
w plastyce pojmowanie dzieła jako
idealny produkt
zdewaluowało
boskość aktu tworzenia -
twórca stał się niewolnikiem
produkcja uzasadnia się życiowo
kult dla produktu,
ubranego niekiedy w wielkie treści
pomnik - rakieta kosmiczna - obraz religijny
jest bałwochwalstwem.
sposób honorowania
prawdziwych faktów twórczych
w sztuce i nauce
jest świadectwem kultury społeczeństwa
wartością twórcy jest suma faktów
cenzus profesjonalny
a także pozycja rynkowa
jest uzurpatorstwem.
prawdziwą twórczość można przyjąć czynnie,
drogą odkrycia.
stosunek konsumpcyjny - bierny
należy do sfery produkcji *)
styczeń 1968
*) manifest, którego wielokrotne odczytywanie towarzyszyło akcjom Jerzego Beresia
Przepowiednia I (Warszawa, galeria Foksal, (6 I 1968) oraz Przepowiednia II (Kraków, galeria Krzysztofory, 1 III 1968)
Zaproszeni artyści to : Jerzy Bereś, Natalia LL, (Polska), Adva Drori (Izrael), Esther Ferrer (Francja), Seiji Shimoda i Osamu Kuroda (Japonia). Do udziału w sesji zostali zaproszeni również znakomici teoretycy sztuki Jerzy Hanusek i Jan Przyłuski.
Jerzy Bereś (ur. 1930 r.) - polski performer, rzeźbiarz, autor tekstów krytycznych i manifestów. W swojej twórczości posługiwał się manifestacjami artystycznymi. Głosił postulat wartości "aktu twórczego" nad przedmiotem. Jerzy Bereś wykształcił swój własny i niepowtarzalny styl, jednak jego praktyki były pokrewne przemianom sztuki światowej: happeningowi i performance. Pierwszą indywidualną wystawę miał w 1958 w krakowskim Domu Plastyków, zaprezentował tam m.in. rzeźby: Kołysanka, Matka, Ewa, wykonane z gipsu i żelazobetonu. W 1960 powstały jego pierwsze rzeźby z cyklu Zwidy, a w 1967 z cyklu Wyrocznia, wykonane z naturalnych surowców: drewna, kamienia polnego, zgrzebnego płótna i konopnych sznurów (charakterystycznych materiałów dla jego twórczości). W 1968 Bereś zaprezentował w Galerii Foksal w Warszawie pierwszą manifestację artystyczną Przepowiednia I. Otwiera ona cały cykl wystąpień, będących komentarzem do polityki, religii, sztuki i filozofii, w których artysta często posługuje się własnym ciałem i obiektem. Następnie realizował akcje nazywane przez artystę "mszami", w których poruszał on najważniejsze polskie problemy, m.in.: Msza Romantyczna, Msza Polityczna, Msza polska.
Adva Drori (ur. 1975 r.) - artystka performerka i autorka instalacji. W latach 1996-1997 studiowała na wydziale fotografii na uniwersytecie w Bezalel, Jerusalem, a między 1997-2000 w School of Visual Theatre, Jerusalem. Otrzymała liczne nagrody oraz stypendia, m.in. - nagrodę promującą artystów sztuk interdyscyplinarnych w Izraelu (2000), a także: The prize of the mayor of Jerusalem for graduating with excellency the school of School of Visual Theatre, Jerusalem; 2001, 2002 America-Israel Cultural Fund; 2003 Yehoshua Rabinovitch Fund, Tel Aviv Minicipality; 2004 The National Lottery Fund; 2004 Award for an Artist and a teacher, The Ministry of Education. Jej najbardziej znane realizacje to: perfomances: 1999 "If you noticed me you didn't notice me", School of Visual Theatre, Jerusalem; 2001 "Birthday Celebration", Rosenfeld Gallery, 147 Dizigoff st., Tel Aviv; 2003 "Hushbye valley", the water tower of kibutz Sarid. Installations: "Home", 9 Benbanishti st., Tel Aviv. W swoich instalacjach oraz działaniach akcyjnych często odwołuje się do rzeczywistości społecznej oraz politycznej. Jej performance są metaforyczną próbą opisania otaczającej rzeczywistości i nawiązania bliskiej komunikacji z odbiorcą.
Esther Ferrer (ur. 1937), hiszpańska artystka intermedialna, performerka. Mieszka i pracuje w Paryżu. Prekursorka sztuki performance w Hiszpanii (pierwsze wystąpienia w 1967). W swojej twórczości posługuje się m.in. formami geometrycznymi, fotografią. Współtworzyła grupę ZAJ. Prezentuje swoje prace i występuje w galeriach oraz muzeach na całym świecie Brała udział w Art Basel, ARCO Madryt, Festiwalu Polyphonix w Mediolanie i Paryżu, Festiwalu Muzyki Eksperymentalnej w Monachium, reprezentowała Hiszpanię na Biennale w Wenecji. Kilkakrotnie prezentowała swoje performance w Polsce. W swoich realizacjach akcyjnych bezustannie odwołuje się do absurdalności życia codziennego, stanowiącego punkt wyjścia jej działań artystycznych. Dodawanie absurdu do kolejnego absurdu oznacza zbliżanie się do niego i pozbywanie się go.
Proste wydarzenia, przeczytane słowo, tytuł, przedmiot z naszego życia codziennego są punktami wyjścia do tego, co artystka nazywa performance. Nie ma z góry określonych materiałów w pojęciu klasycznej teorii sztuki, gdzie farby i pędzle pojawiają się przed namalowaniem obrazu, dźwięki przed tworzeniem utworu i słowa przed napisaniem wiersza. Dla Esther Ferrer obrazy, fotografie i utwory muzyczne znajdują się na tym samym poziomie. Wielokrotnie wyłaniają się z performance. (Helga de la Motte)
Natalia LL (ur. 1937 r.) jedna z najwybitniejszych polskich artystek współczesnych. Zajmuje się malarstwem, fotografią, rysunkiem, sztuką performance i video. Jest autorką tekstów konceptualnych i rozważań na temat sztuki, akcentujących najważniejsze przesłanki jej postawy twórczej. W 1970 r. współzałzakładała Galerię PERMAFO we Wrocławiu. Od 1975 r. włącza się do międzynarodowego ruchu sztuki feministycznej biorąc udział w licznych sympozjach i wystawach. Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku w 1977 r. Pełni funkcję komisarza I i II Międzynarodowego Triennale Rysunku we Wrocławiu w latach 1978-81. Wiceprzewodnicząca IV, VI Międzynarodowego Triennale Rysunku we Wrocławiu w latach 1989-1995. Stypendystka Verein Kulturkontakte w Wiedniu w 1991 r. Stypendystka Pro-Helvetia w Szwajcarii w 1994 r. Twórczość Natalii LL jest niezwykle bogata i wielowątkowa. Poddawana była licznym analizom i interpretacjom na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat. Prace Artystki znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w zbiorach muzealnych w Polsce i na świecie.
Osamu Kuroda (ur 1938 r.) - japoński aktor, tancerz i performer. Od 1945 r czynnie zajmuje się sztuką sceniczną, uczestnicząc w awangardowych ruchach związanych ze sztukami wizualnymi oraz tańcem (m.in. butoh). Ten liczący dziś 78 lat i wciąż czynny artysta uważany jest dzisiaj za nestora wschodniej sztuki akcji. Kuroda w swoich performance oraz tańcu często podejmuje się remitologizacji figury łazika, waganta i wieśniaka w jednej osobie. Ubrany w tradycyjny japoński strój, z plecakiem i żebraczą miską, przywraca współczesności dawne pieśni ludowe, nawiązuje też do achetypalnie utrwalonych symboli oraz zwyczajów, które funkcjonują dziś jako jedna spośród wielu klisz i ikon w kalejdoskopie globalnej wioski.
Shimoda Seiji (ur. 1953 r.) - japoński performer, organizator festiwalów sztuki akcyjnej, dyrektor artystyczny Nippon International Performance Art Festival. Swą działalność rozpoczął już w okresie studiów w Nagano, kiedy to zajmował się także teatrem eksperymentalnym oraz poezją. W tamtym czasie publikował też wiersze oraz tomiki poetyckie. Jest autorem kilkuset performance’ów na niemal wszystkich kontynentach. Występował na ponad 100 międzynarodowych festiwalach sztuki w 30 krajach - m.in. w zachodniej i centralnej Europie, Azji, północnej i południowej Ameryce. Festiwale NIPAF organizuje od 1993 r do dnia dzisiejszego. W ich ramach odbywają się także sympozja i seminaria naukowe. Do Polski był wielokrotnie zapraszany, a w 2003 r. był organizatorem i kuratorem polskiej edycji Nippon International Performance Art Festival.
Roman Lewandowski - MANIFESTACJE CIAŁA - artPAPIER 1 października 19 (91) / 2007
