Konrad Kuzyszyn

3 - 21 listopada 2004 - Baszta Czarownic

Urodzony w 1961 roku w Białymstoku. W latach 1985-90 studiował na Wydziale Malarstwa I Grafiki PWSSP w Łodzi. Dyplom w Pracowni Wypukłodruku Prof. A. Bartczaka, Pracowni Technik Metalowych Prof. L. Rózgi I Pracowni Fotografii Prof. I. Pierzgalskiego uzyskał w 1990 roku. Od 1994 roku pracuje jako asystent, obecnie na stanowisku kierownika Pracowni Fotografii I Obrazu Wideo w Akademii Sztuk Pięknych im. Wł. Strzemińskiego w Łodzi. Kwalifikację II stopnia otrzymał w 1998 roku.

Gest dziecka - 2003 - detal


Humanizowanie Kena - detal


Humanizowanie Kena - detal


Obiekty - 2002


Z cyklu Bajki - Rodzina - 2003


Z cyklu Bajki - Rodzina - 2003

W świecie Konrada Kuzyszyna pojawiło się dziecko. Widać to wyraźnie w jego najnowszych pracach (2002-2003), które zostały pokazane na wystawie w galerii AT (17-21 luty 2003).

Wykreowany na wystawie świat staje się dziecięcą sypialnią, w której panuje cisza i spokój, a rytmy nocy wyznacza pojawiający się na niebie, cyklicznie zmieniający się księżyc. Ten księżyc w odniesieniu do innych znajdujących się tu prac jest oznaką przemijania – nieubłaganego czasu, który przegania nas od kołyski ku łożu śmierci, o czym w sposób symboliczny mówi praca Zapis wnętrza, gdzie na postumencie otulonym białym atłasem spoczywa ludzka – ponad trzystuletnia czaszka, a w niej, niczym pogrążony we śnie jak niemowlę, leży pluszowy miś. Ta obecność śmierci i przemijania nie zakłóca spokoju i ciszy przytulnego, bezpiecznego świata kameralnej wystawy Kuzyszyna.

W pomieszczeniu, w którym odbywa się ekspozycja panuje półmrok, mała sypialna lampka odpędza nocne sny i dziecięce koszmary. Jednak to właśnie pod nią spotyka się przedziwny korowód pluszowych misiów – kanibali. Są cichymi świadkami dziecięcej egzystencji, stróżami wnoszącymi spokój, pozwalającymi odpędzić koszmary, ocierającymi dziecięce łzy.
Ale czy rzeczywiście strachy zostają przegnane? Czy świat dziecka jest światem bezpiecznym? A może jest odwrotnie – może to właśnie w umyśle dziecka mieszkają najstraszniejsze egzystencjalne lęki?
Kim jestem i dlaczego jestem? Skąd pochodzę i dokąd pójdę? – czy pytania te nie towarzyszą nam od samego początku, gdy pojawiają się myśli i świadomość własnego „ja”, a potem je stępiamy, odsuwając od siebie lęki, oswajając je i racjonalizując.
W tym samym czasie, gdy pluszowy miś zapadł w sen w swej kołysce – czaszce, a inne misie ciągną za sobą drobne kosteczki odbywa się przedziwne przedstawienie. Ken bez głowy wykonuje taniec, a praca zatytułowana jest Humanizowanie Kena. Na czym polega owo humanizowanie? Czy na tym, że Ken uzyskał możliwość ruchu, wykonując baletowe popisy? Ale przecież stracił głowę, jest więc martwy, a jego taniec staje się swego rodzaju danse macabre tej współczesno-barokowej wystawy. Nie trudno dostrzec w nim też podobieństwa do Święta wiosny Katarzyny Kozyry, a i przesłanie obu prac jest podobne – mówi o tym pędzie ku śmierci, o tym, że stajemy się marionetkami w wielkim teatrze życia. Tyle, że u Kuzyszyna ten taniec odbywa się w dziecinnym pokoju.

Zapewne Konrad Kuzyszyn nie byłby zachwycony porównaniem do jakiegokolwiek artysty nurtu krytycznego. Artysta twierdzi, że nie interesuje go sztuka krytyczna, że sam unika szuflad. Sytuacje w sztuce współczesnej określa jako „skandale, płycizna, chłam i wyczerpanie ogólne”. Ważny jest dla niego problem ludzkiej egzystencji, którym zajmuje się już od niemal piętnastu lat. Zgłębia go szukając śladów człowieka, śladów życia w tym, co pozostaje po śmierci (Kondycja ludzka – zdjęcia wykonane w Collegium Anatomicum, 1988-89). Zgłębia go również poprzez zbieranie śladów ciała, które jest jak fascynujący obraz w kalejdoskopie wciąż dalekie, wciąż nieuchwytne i zmienne, nie pozwalając nam ani na chwilę popaść w pewność, że wiemy, kim jesteśmy. Problem śmierci zgłębia też poprzez ukazanie naszych lęków, naszego strachu i naszej bezbronności – wobec tego, co nieuniknione (skulone postacie jakby przerażone własną egzystencją w drugiej serii cyklu zatytułowanego Kondycja ludzka, 1993-95). Paradoksalnie jednak, jakby wbrew sobie i swoim deklaracjom, w ten właśnie sposób staje się artystą krytycznym, ukazującym „mięsną” stronę naszej egzystencji, uderzającym w nasze zapomnienie o śmierci, które przecież kaleczy umysł, kaleczy nas samych. Kultura wiecznej młodości, obrazów ciała jako nadmuchanej powłoki odciąga nas od tych problemów, które porusza w swych pracach Kuzyszyn.

Artyści krytyczni przywołują w swej sztuce doświadczenia innych, starając się zarysować ich światy – dla nas odległe, ale wywołujące nasz lęk. Są to bowiem światy tego, co zagraża, tego, co odrzucone, abjektu, który ukryty również w nas wywołuje nasze lęki. To lęk przed Innym, który uosabia czyhające w naszym ciele zagrożenia; lęk przed chorobą, śmiercią, nieznaną stroną naszej tożsamości; „lęk przed możliwością klęski, która w nas mieszka” – jak mówi inny artysta z tego nurtu Artur Żmijewski (36). Lęk przed innym, który uświadamia nam, że nasz świat jest światem prowizorycznym, wciąż zagrożonym, w każdej chwili może zostać zburzony i zmienić się w świat jaki nas przeraża. Może stać się światem, o którym nie chcemy myśleć, którego boimy się wyobrazić. To właśnie te przerażające światy pokazują tak często w swej sztuce artyści krytyczni, np. Katarzyna Kozyra – świat własnej choroby, Zbigniew Libera –świat umierania swej babki, Artur Żmijewski – w jednej z ostatnich prac ukazując umierającą i przeraźliwie cierpiącą młodą dziewczynę, Karolinę.

Kuzyszyn zapewne nie chciałby, aby to poprzez te prace oglądana była jego najnowsza wystawa. Wolałby, aby napisać o uniwersalnych lękach, o uniwersalnym zmaganiu się z naszą egzystencją. Artyści nie lubią bowiem, gdy ich prace odczytuje się w kontekście jednostkowym, przez pryzmat ich własnych doświadczeń, lub jedynie z perspektywy światów, które ukazują. Wydaje im się, że w ten sposób odbiera się pracom ich ważność. Jakby poziom uniwersalny był ważniejszy, niż jednostkowy!

Oglądając ostatnią wystawę Kuzyszyna, nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że prace te są przede wszystkim zapisem jego własnych lęków związanych z doświadczeniem ojcostwa (o czym świadczy też rok, w którym te prace zaczęły być tworzone, będący jednocześnie rokiem narodzin jego syna). W ten sposób świat, który przedstawia artysta to jego własny świat, w którym wraz z narodzinami dziecka pojawiają się nowe lęki, którym towarzyszy potrzeba chronienia (Życie wewnętrzne). To świat, gdzie rzeczywistość zaczyna przeżywać się inaczej, inaczej również odmierzany jest czas, ale gdzie to, co piękne powoduje największy strach.

Grozy życia i śmierci nie doświadczamy bowiem jedynie w przypadku spotkania ze śmiercią, z umieraniem. Paradoksalnie – śpiący spokojnie niemowlak – jeden z najpiękniejszych widoków, jakie mogą istnieć dla rodzica, przywołuje grozę śmierci, przeraźliwy lęk, niemal fizyczne doznanie przemijalności naszej egzystencji.

On nie jest Innym, który zagraża. Jest tym, który jeszcze wydaje się obojętny wobec zagrożenia. Ale czy to nie już wtedy pojawiają się wszystkie lęki, które będą nam towarzyszyć – wtedy bowiem rodzi się rozróżnienie na „ja” i „innych”. Gdy uświadamiamy sobie, że nie jesteśmy jednią z matką, gdy się od niej oddzielamy [M(Other)], gdy doświadczamy własnej inności, własnego jestestwa – rodzą się nasze lęki.
Świat dziecka ukazany przez Kuzyszyna jest tym właśnie światem – światem, do którego wkracza świadomość siebie, groza przemijania, abjekt – wciąż czyhające w kącie zagrożenie, którego nie jest w stanie odpędzić pluszowy miś.

Kuzyszyn przedstawia więc świat dziecka oraz zamieszkujących go leków. Jednak przede wszystkim prace te ukazują świat Kuzyszyna.