Adam Garnek

POJAZD, MACHINA, URZĄDZENIE

28 listopada 2003 - 10 stycznia 2004, Bałtycka Galeria Sztuki w Ustce

Adam Garnek wyznaczył na terenie sztuki specjalną przestrzeń kreacji. Konstruowane przez niego w latach 90-tych obiekty miały najczęściej formę mobilów, pojazdów, albo pozostawały w istotnym związku z jakąś postacią mechanicznego ruchu. Skonstruowane z inżynierską wyobraźnią mechanizmy tylko pozornie służyły praktycznym celom - proponowały nam (już nie tylko widzom, ale raczej użytkownikom) udział w działaniu, które samo staje się celem.

Kontynuując i modyfikując tę ideę, artysta wykonał w ostatnich dwóch latach nowy rodzaj prac - maszyny do rysowania. Najpierw (w 2001r.) powstała "Maszyna do rysowania na piasku", wyglądająca jak zmniejszona suwnica fabryczna. Za pomocą prostej dźwigni i trzech przełączników można rzeczywiście rysować na piasku, sterując mechanizmem wspomaganym przez elektryczne silniki. "Przewidywałem ją do rysowania na piasku, aby nic na trwałe nie pozostawało z tego rysowania, żeby nie było przy tym jakiejś mitologii artystycznej" - relacjonuje swój zamysł Adam Garnek. Maszyna umożliwia usunięcie rysunku specjalną łopatką, ale pozostają przeżycia ze współdziałania z metalowym mechanizmem, który ma własną, konstruktywną estetykę i wyrazisty charakter. Sama czynność rysowania za pomocą tej maszyny to swoisty performance.

"Gdy ta maszyna zaczęła funkcjonować, pojawił się niedosyt, że nie można nią rysować okręgów. Zacząłem więc myśleć o innej maszynie i o tym, by można było zachować wykonane tą maszyną rysunki i żeby jak na obrabiarce powstawały koła i inne geometryczne kształty" - wspomina Adam Garnek. Następna praca - "Maszyna do rysowania na papierze" - spełnia te oczekiwania, a ponadto uwodzi swoją konstrukcją i jaskrawożółtym kolorem. Chociaż jest ciężkim metalowym obiektem o estetyce bliskiej odchodzącym w zapomnienie maszynom kolejowym, ma jednak możliwości kinetyczne , ujawniające się, gdy ktoś zaczyna się nią posługiwać. Współdziałający z maszyną człowiek jest naturalnym składnikiem jej kompozycji funkcjonalnej, poznawczej i emocjonalnej, a w dalszym tylko planie - kompozycji estetycznej.

Maszyny Adama Garnka umożliwiają zamianę energii kinetycznej użytkowników w energię wyobraźni. Proponują kreacyjne, partnerskie (a nie sentymentalne) współdziałanie z rodzajem techniki odsuwanym na margines przez nieustanny postęp. W tych analogowych mechanizmach widoczny jest jeszcze cały proces przemiany jednych form ruchu w inne, widoczne jest coś, co zniknęło już z pola widzenia w technice elektronicznej czy cyfrowej. Kinetyczne obiekty Adama czynią z maszyn legendę i metaforę ludzkich aspiracji, modelowe wyobrażenie symbiozy człowieka z techniką. Oferują satysfakcję ich aktywnym użytkownikom. To już prawie metafora sztuki w ogóle.